Αρχές Γκέτεμποργκ -Λισσαβόνας
Η στρατηγική της Λισσαβόνας: μια Ευρώπη ανταγωνιστική με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας
Κατά τη σύνοδο κορυφής της Λισσαβόνας το Μάρτιο του 2000, οι ηγέτες των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έθεσαν ένα νέο στόχο για την Ευρωπαϊκή Ένωση: να την κάνουν την ανταγωνιστικότερη οικονομία στον κόσμο έως το 2010. Από τότε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει ποικίλες νομοθετικές διατάξεις στον οικονομικό τομέα, οι οποίες κυρίως θα επιτρέψουν την εισαγωγή διάφορων αγαθών και υπηρεσιών στην ευρωπαϊκή αγορά. Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ, τον Ιούνιο του 2001, προστέθηκε μια περιβαλλοντική διάσταση στη στρατηγική για την ανάπτυξη , δίνοντας νέα έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη.
Έτσι στόχος των αρχηγών των κυβερνήσεων είναι να αναδείξουν την ΕΕ "ως την πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία στον κόσμο, βασισμένη στη γνώση και ικανή για αειφόρο οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή". Η στρατηγική που έγινε γνωστή ως στρατηγική της Λισσαβόνας απαιτεί δράση σε διάφορα μέτωπα: την εσωτερική αγορά, την κοινωνία των πληροφοριών, την έρευνα, την εκπαίδευση, τις διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, το σταθερό συνάλλαγμα, καθώς και πολιτικές που να ευνοούν την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιώσιμη δημόσια οικονομία.
Η στρατηγική αυτή εξειδικεύεται ως εξής:
Περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας
Η δημιουργία θέσεων απασχόλησης ήταν ο βασικός στόχος της Λισσαβόνας. Η αντιμετώπιση της ανεργίας θα είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής ανάπτυξης, που θα προκύψει από τη βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κλήθηκαν να ενθαρρύνουν τη βέλτιστη πρακτική και την ανταλλαγή ιδεών για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Εσωτερική αγορά
Καθοριστικό στοιχείο της στρατηγικής της Λισσαβόνας ήταν μια ολοκληρωμένη και πλήρως λειτουργική ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Ο ελεύθερος ανταγωνισμός και η πρόσβαση των εταιρειών άλλων κρατών μελών στις εθνικές αγορές με ίσους όρους, θεωρήθηκαν στοιχεία καίρια για την οικονομική ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια το Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία με την οποία απελευθερώνονται αγορές σε τομείς όπως η διανομή ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, οι ταχυδρομικές υπηρεσίες και οι σιδηροδρομικές και εμπορευματικές μεταφορές. Επίσης, υπήρξε πρόοδος στην κατεύθυνση της ενιαίας διαχείρισης του εναέριου χώρου στην Ευρώπη, κάτι που αναμένεται να μειώσει τις καθυστερήσεις στα αεροπορικά ταξίδια.
Αποτελεσματικότερες και ολοκληρωμένες χρηματοοικονομικές αγορές
Οι αποτελεσματικές και διαφανείς χρηματοπιστωτικές αγορές προωθούν την ανάπτυξη μέσω της καλύτερης κατανομής κεφαλαίων. Στη Λισσαβόνα έγινε έκκληση για μεγαλύτερη ολοκλήρωση των εθνικών χρηματιστηριακών αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τότε το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει σειρά νομοθετικών διατάξεων που ρυθμίζουν τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και συναλλαγές.
Ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις
Η δημιουργία περιβάλλοντος περισσότερου φιλικού προς τις καινοτόμες επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μεσαίες, ήταν ένα άλλο στοιχείο της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να εξαλείψουν τη γραφειοκρατία και να μειώσουν το κόστος της ίδρυσης νέων εταιρειών και παράλληλα υποστηρίχθηκαν προσπάθειες που αποσκοπούσαν στην βοήθεια προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους σε πιστώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό την ανάπτυξη της καινοτομίας.
Κοινωνία της γνώσης
Ένας άλλος πυλώνας ήταν η ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης, που αναμένεται να βοηθήσει την στροφή προς μια οικονομία βασισμένη στις γνώσεις και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τομείς με αναπτυξιακές δυνατότητες.
Υγιείς μακροοικονομικές πολιτικές
Εξίσου σημαντικό ζήτημα αποτελεί η καλύτερη εξισορρόπηση των εργαλείων οικονομικής πολιτικής για την επίτευξη της ανάπτυξης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υποστηρίξει την ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και το στόχο της σταθερότητας τιμών ως βάση για την ανάπτυξη.
Έρευνα και εκπαίδευση
Η έρευνα και η εκπαίδευση έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Όπως τόνισαν οι ηγέτες της ΕΕ στη Λισσαβόνα, "η επένδυση στους ανθρώπους και η ανάπτυξη ενός ενεργητικού και δυναμικού κράτους πρόνοιας" είναι ζητήματα σημαντικά για την οικονομία της γνώσης. Τούτο σημαίνει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν στόχο να αυξήσουν τις κατά κεφαλήν επενδύσεις στους ανθρώπινους πόρους και να δώσουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στη διά βίου μάθηση, δεδομένου ότι η βελτίωση των δεξιοτήτων ενισχύει την απασχολησιμότητα.
Κοινωνική πολιτική και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
Με τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής πολιτικής και την προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων και παρεμβάσεων για την εξάλειψη των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων τα κράτη – μέλη αναμένεται να συμβάλλουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού.
Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη
Ο περιβαλλοντικός πυλώνας της στρατηγικής δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλες τις επιμέρους πολιτικές των κρατών - μελών στοχεύοντας στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, την προώθηση των βιώσιμών μεταφορών και τη στροφή από τις οδικές μεταφορές στις σιδηροδρομικές και τις υδάτινες μεταφορές, την αντιμετώπιση των απειλών για τη δημόσια υγεία και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων (μείωση αποβλήτων, διατήρηση βιοποικιλότητας, προστασία οικοσυστημάτων, αντιμετώπιση της ερημοποίησης).
Ο δικτυακός τόπος συμμετοχής στο μαθητικό διαγωνισμό "Οι Αρχές του Γκέτεμποργκ και της Λισσαβόνας"
Κατά τη σύνοδο κορυφής της Λισσαβόνας το Μάρτιο του 2000, οι ηγέτες των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έθεσαν ένα νέο στόχο για την Ευρωπαϊκή Ένωση: να την κάνουν την ανταγωνιστικότερη οικονομία στον κόσμο έως το 2010. Από τότε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει ποικίλες νομοθετικές διατάξεις στον οικονομικό τομέα, οι οποίες κυρίως θα επιτρέψουν την εισαγωγή διάφορων αγαθών και υπηρεσιών στην ευρωπαϊκή αγορά. Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ, τον Ιούνιο του 2001, προστέθηκε μια περιβαλλοντική διάσταση στη στρατηγική για την ανάπτυξη , δίνοντας νέα έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη.
Έτσι στόχος των αρχηγών των κυβερνήσεων είναι να αναδείξουν την ΕΕ "ως την πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία στον κόσμο, βασισμένη στη γνώση και ικανή για αειφόρο οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή". Η στρατηγική που έγινε γνωστή ως στρατηγική της Λισσαβόνας απαιτεί δράση σε διάφορα μέτωπα: την εσωτερική αγορά, την κοινωνία των πληροφοριών, την έρευνα, την εκπαίδευση, τις διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, το σταθερό συνάλλαγμα, καθώς και πολιτικές που να ευνοούν την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιώσιμη δημόσια οικονομία.
Η στρατηγική αυτή εξειδικεύεται ως εξής:Περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας
Η δημιουργία θέσεων απασχόλησης ήταν ο βασικός στόχος της Λισσαβόνας. Η αντιμετώπιση της ανεργίας θα είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής ανάπτυξης, που θα προκύψει από τη βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κλήθηκαν να ενθαρρύνουν τη βέλτιστη πρακτική και την ανταλλαγή ιδεών για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Εσωτερική αγορά
Καθοριστικό στοιχείο της στρατηγικής της Λισσαβόνας ήταν μια ολοκληρωμένη και πλήρως λειτουργική ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Ο ελεύθερος ανταγωνισμός και η πρόσβαση των εταιρειών άλλων κρατών μελών στις εθνικές αγορές με ίσους όρους, θεωρήθηκαν στοιχεία καίρια για την οικονομική ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια το Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία με την οποία απελευθερώνονται αγορές σε τομείς όπως η διανομή ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, οι ταχυδρομικές υπηρεσίες και οι σιδηροδρομικές και εμπορευματικές μεταφορές. Επίσης, υπήρξε πρόοδος στην κατεύθυνση της ενιαίας διαχείρισης του εναέριου χώρου στην Ευρώπη, κάτι που αναμένεται να μειώσει τις καθυστερήσεις στα αεροπορικά ταξίδια.
Αποτελεσματικότερες και ολοκληρωμένες χρηματοοικονομικές αγορές
Οι αποτελεσματικές και διαφανείς χρηματοπιστωτικές αγορές προωθούν την ανάπτυξη μέσω της καλύτερης κατανομής κεφαλαίων. Στη Λισσαβόνα έγινε έκκληση για μεγαλύτερη ολοκλήρωση των εθνικών χρηματιστηριακών αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τότε το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει σειρά νομοθετικών διατάξεων που ρυθμίζουν τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και συναλλαγές.
Ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις
Η δημιουργία περιβάλλοντος περισσότερου φιλικού προς τις καινοτόμες επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μεσαίες, ήταν ένα άλλο στοιχείο της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να εξαλείψουν τη γραφειοκρατία και να μειώσουν το κόστος της ίδρυσης νέων εταιρειών και παράλληλα υποστηρίχθηκαν προσπάθειες που αποσκοπούσαν στην βοήθεια προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους σε πιστώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό την ανάπτυξη της καινοτομίας.
Κοινωνία της γνώσης
Ένας άλλος πυλώνας ήταν η ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης, που αναμένεται να βοηθήσει την στροφή προς μια οικονομία βασισμένη στις γνώσεις και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τομείς με αναπτυξιακές δυνατότητες.
Υγιείς μακροοικονομικές πολιτικές
Εξίσου σημαντικό ζήτημα αποτελεί η καλύτερη εξισορρόπηση των εργαλείων οικονομικής πολιτικής για την επίτευξη της ανάπτυξης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υποστηρίξει την ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και το στόχο της σταθερότητας τιμών ως βάση για την ανάπτυξη.
Έρευνα και εκπαίδευση
Η έρευνα και η εκπαίδευση έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Όπως τόνισαν οι ηγέτες της ΕΕ στη Λισσαβόνα, "η επένδυση στους ανθρώπους και η ανάπτυξη ενός ενεργητικού και δυναμικού κράτους πρόνοιας" είναι ζητήματα σημαντικά για την οικονομία της γνώσης. Τούτο σημαίνει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν στόχο να αυξήσουν τις κατά κεφαλήν επενδύσεις στους ανθρώπινους πόρους και να δώσουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στη διά βίου μάθηση, δεδομένου ότι η βελτίωση των δεξιοτήτων ενισχύει την απασχολησιμότητα.
Κοινωνική πολιτική και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
Με τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής πολιτικής και την προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων και παρεμβάσεων για την εξάλειψη των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων τα κράτη – μέλη αναμένεται να συμβάλλουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού.
Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη
Ο περιβαλλοντικός πυλώνας της στρατηγικής δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλες τις επιμέρους πολιτικές των κρατών - μελών στοχεύοντας στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, την προώθηση των βιώσιμών μεταφορών και τη στροφή από τις οδικές μεταφορές στις σιδηροδρομικές και τις υδάτινες μεταφορές, την αντιμετώπιση των απειλών για τη δημόσια υγεία και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων (μείωση αποβλήτων, διατήρηση βιοποικιλότητας, προστασία οικοσυστημάτων, αντιμετώπιση της ερημοποίησης).
Ο δικτυακός τόπος συμμετοχής στο μαθητικό διαγωνισμό "Οι Αρχές του Γκέτεμποργκ και της Λισσαβόνας"